Đường 30.4 sau khi ngầm hoá hệ thống điện và cáp viễn thông. Ảnh: Đ.H.T

Vâng, ra rồi mới biết mình còn mắc nợ những công nhân đang quên mình lao động trên đường. Thực ra, họ đã làm lụng vất vả thế này chắc đã cả năm rồi. Bởi đã quá một năm, đại lộ trở thành một công trường lớn. Ðấy là dự án nâng cấp, cải tạo, ngầm hoá đường 30.4- bước đầu tiên của công cuộc hiện đại hoá đô thị ở thành phố Tây Ninh. Ðòi hỏi này là bắt buộc thôi! Khi cách mạng công nghiệp 4.0 đã ứng dụng sâu sắc vào mọi ngành nghề. Với công nghệ thông tin mạng 5G đang ngấp nghé cận kề, không hiện đại hoá thì sao mà tiến tới thành phố thông minh cho được!

Chẳng ai rành cái công trường lớn này bằng dân cư sống ở bên đường. Vậy nên anh sửa xe đạp tôi quen ở góc đường 30.4- Lê Lợi, vào trưa ngày 27.4 vẫn còn than vãn. Than rằng, khổ vì cái vụ vỉa hè ốp xuống lại đào lên này quá. Mà đến nay là gần cả hai năm. Khách tạt vào bơm xe đã khó, nói chi đến chuyện vào sửa xe như trước. Dĩ nhiên, thu nhập của anh vì thế  thêm sa sút.

Tôi nhìn sang bên góc vỉa hè đối diện, nơi các công nhân đang nhoài người ra để láng vữa, lát hè. Mới an ủi anh đây chắc là lần chờ đợi chót của anh thôi, nay mai công nhân sẽ lát gạch tới trước nhà anh. Vậy mà anh lắc đầu quầy quậy, chưa tin, bảo: -Cơ này có khi phải tới lễ mùng 2 tháng 9.

Ðến ngày 29.4, cái “xe bê tông vừa đi vừa trộn” đã bò đến trước mặt nhà anh sửa xe. Rồi các công nhân tấp nập bới, đào, san lấp để vữa từ xe đổ xuống. Gạch đã xếp chồng sẵn, góc đường nhà anh sắp có vỉa hè hoàn thiện, đẹp như là ước mơ.

Qua lời anh thợ sửa xe, tối ấy TTV11 lại có tin rằng ngày 27.4, một vị Phó Chủ tịch tỉnh đi thăm anh em  lao động ở công trường. Vị này động viên anh em và đề nghị hạn cuối cùng là ngày 7.5, lấy tinh thần chiến thắng Ðiện Biên mà xốc tới. Theo đó, công trình trọng điểm này của tỉnh khởi công từ tháng 10.2017. Ðây còn là dự án “ngầm hoá” đầu tiên ở tỉnh nhà với tổng vốn đầu tư khoảng 500 tỷ đồng. Lần đầu tiên, lưới điện, viễn thông, thoát nước được đi ngầm dưới vỉa hè đô thị.

Chưa từng có tiền lệ, nên biết bao là khó khăn không lường trước. Công tác phối hợp chưa đồng bộ, nên có khi vừa đào đường, lắp xong thiết bị này… đã lại phải đào lên để đặt tuyến ống ngầm khác. Thời hạn thi công đã phải kéo dài hơn. Dự kiến lúc đầu hoàn thành vào tết nguyên đán 2019, sau là kỷ niệm 30.4… và nay là 7.5.

Thợ lắp đèn đường.

Trong dịp nghỉ lễ này, tôi đã vài lần đi dọc tuyến đường dài 5,4km ấy. Vừa đi vừa tiếc. Giá mình đi sớm hơn để thấy được cảnh các bó dây rối rít, to như bó rơm vắt vẻo trên các hàng cột điện bị “hạ bệ” xuống đường. Còn hiện tại, tôi chỉ còn thấy xác chúng trải dài theo vỉa hè đại lộ. Chắc là các anh công nhân đã phải vất vả lắm mới dỡ ra được cả những mớ bùng nhùng đủ các loại cáp và dây điện. Chúng đã từng vắt vẻo biết bao năm trên các hàng cột điện cắm tua tủa dọc đường. Chúng còn nương tựa, quấn quýt vào nhau trườn qua các tán cây bóng mát.

Ôi chà, thật ngạc nhiên là khi dỡ các chùm dây vắt qua cây bàng trước quán cà phê Mỹ Linh, ngay ở đầu đường Phạm Tung, cây bàng cũng ngã gục theo cái cành lớn đẹp nhất. Anh chủ quán cười hề hề bảo tôi: Cũng đành phải hy sinh thôi, cho cái đẹp của con đường nay mai. Thì ra cái cây đã chịu đựng quá tải lâu nay, chỉ cần đợi một ít lực kéo nữa là gãy gục.

Thưa anh chủ quán! Chẳng đợi mai đâu, mà ngay cả từ hôm nay, cả tuyến đường 30.4 trông đã quang quẻ hẳn. Giơ ống kính máy ảnh lên, chụp đâu cũng đẹp. Chung quanh khối biểu tượng hình hai ngọn núi Bà Ðen là những khối hình kiến trúc hài hoà. Với siêu thị Auchan, ngân hàng Sacombank, cái thấp cái cao nhưng không tách biệt.

Bên kia là Bưu điện trung tâm rực nắng trên màu sơn vàng truyền thống. Qua khỏi Ðài truyền hình là dãy nhà phố thương mại đầu tiên của đường 30.4, từng nổi danh với tên gọi dân gian là phố Trần Dư (ý nói là phố của những người dư thừa tiền của). Xin lỗi những chủ nhân bây giờ, do hồi xây dãy nhà này Tây Ninh ta còn nghèo lắm, không có mấy nhà cao đến 3 tầng cả.

Còn ngày nay 3 tầng ấy có là gì so với phía đối diện bên kia. Là những khách sạn Victory 10 tầng cao óng ả sơn vàng và ngân hàng Vietinbank cũng 8-9 tầng lấp lánh kính màu xanh cánh trả. Ði thêm một đoạn nữa là gương mặt phương phi Vietcombank chiếm một góc đường. Qua đấy là nổi bật dáng cao vời thanh nhã của 21 tầng cao khách sạn Vinpearl hoàn thành vào đúng lễ Noel năm 2018. Trước mặt là toà ngói đỏ vôi vàng của trụ sở UBND Thành phố có phần trầm mặc nhờ những cây dầu phía trước đã xoè tán cao xanh hơn cả toà nhà.

Bạn có để ý khu đất có rào tôn vây dài cả trăm mét trước khi đến khu Vinpearl? Chính là công trình từng có thời kiêu hãnh nhất đại lộ 30.4 kia đấy. Ai người thị xã (nay là TP. Tây Ninh) đều nhớ cái khối hình kiêu sa lộng lẫy một thời của khách sạn Hoà Bình. Chủ đầu tư đã phá nó đi năm ngoái, để đến bây giờ vẫn chỉ là nền đất hoang trống cho cỏ mọc.

Còn một công trình nữa không thể không nhắc, dù chỉ là khối nhà trệt, đấy là Trường mầm non Thực hành. Theo tôi biết thì đấy là công trình đầu tiên được xây trên đại lộ vừa mới hoàn thành, cùng vào năm 1978. Ðể biết rằng, trẻ em là đối tượng được quan tâm đầu tiên, khi đất nước đang bộn bề những khó khăn. Ðến ngày nay, các em nhỏ vẫn học và chơi ríu rít trong trường, với cái sân đã có thêm rất nhiều thiết bị đủ màu rực rỡ. Chỉ vài ngày nữa thôi, cả tuyến đường 30.4 này chỉ còn lại những cảnh quan đẹp đẽ và hiện đại mà thôi.

Những ngày nghỉ lễ vừa qua chính là những ngày chạy nước rút, thi công trên đường 30.4. Xe cộ thi công, lổm ngổm bò. Công nhân nơi nào cũng tất bật. Người lát vỉa hè, người lắp trụ đèn đường. Xe trộn bê tông chạy đến từng nơi rót vữa. Dưới cái nắng chói chang, nhiệt độ ngoài trời chắc gần 40 độ mà các anh chị vẫn còn nhoẻn miệng cười tươi.

Như các nhóm trước toà BIDV, Bưu điện… hay trước khu nhà phố vừa xây xong của MB Bank. Ðồng hành với các anh chị công nhân còn có đội ngũ gom nhặt ve chai với xe đạp hay xe ba gác kéo thùng đi gom nhặt xác dây điện, cáp. Nhưng trong các mớ bùng nhùng đen đúa kia, họ thu lượm được chẳng là bao. Một bà trung tuổi chọn lựa mãi cũng chỉ lấy được vài đoạn lõi nhôm, còn lại lắc đầu.

Bà kể, không có lõi đồng hay nhôm thì không bán được. Vì thế, từng đống dây vẫn dồn tụ lại ở lề đường. Chắc nay mai lại phiền đến công nhân Công ty môi trường đô thị. Ðêm 29.4, giữa dòng người đi chơi phố, tôi vẫn thấy các công nhân lơ lửng trên các thùng xe cẩu trên cao, lắp đặt đèn đường. Ngoài hàng rào khu khách sạn Hoà Bình cũ vẫn thấy các kỹ sư kiểm tra những hộp kỹ thuật kim loại đặt ngay trên hè phố. Có cả một toán công nhân ngồi ăn bữa tối, chắc là họ sắp vào ca đêm. Nhịp độ công trường vẫn nóng, dù trời đêm cũng hầm hập nóng.

Xin nhắc lại chút lịch sử về đường 30.4. Con đường này có sau giải phóng 30.4.1975. Ðường cũ chỉ có đoạn từ Trường Nam lên tới công viên 30.4 gọi là Hai Bà Trưng. Ðường CMT8 cắt ngang trung tâm trước là Phan Thanh Giản. Bên kia ngã ba của giao lộ 2 đường ấy còn là sân bay và căn cứ quân sự chế độ cũ. Sau giải phóng giữa muôn trùng gian khó với vết thương chiến tranh, với giặc Pol Pot, vậy mà lãnh đạo tỉnh vẫn quyết làm một con đường nối ngã ba này với đường Trần Hưng Ðạo để có thể đi thẳng tới Tân Châu hay lên núi viếng Bà.

Không mấy ai ngờ rằng cái nét bút “quy hoạch” đầu tiên ấy ở thị xã Tây Ninh (nay là thành phố) lại làm biến chuyển hẳn đô thị Tây Ninh, dù nét bút ấy chỉ dài bằng một đốt ngón tay trên bản đồ tỷ lệ 1/100.000 (trên thực tế là 1.600m). Như vậy mới có đường 30.4 hôm nay dài khoảng 5,4km, suốt từ ngã ba Mít Một tới ngã ba quảng trường Anh hùng liệt sĩ. Trải qua hơn 40 năm, hàng chục quy hoạch mà trục 30.4 vẫn luôn là tuyến trung tâm đô thị, dù là thị xã hay đã lên thành phố. Thế nhưng chưa thấy một trang sử nào của tỉnh hay thành phố Tây Ninh viết về sự kiện này. Lạ kỳ không?

Chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến một sự lạ kỳ nữa trên đường 30.4 vào những ngày cuối tháng 4 và đầu tháng 5.2019. Sau cuộc cải tạo, ngầm hoá lần này, đường 30.4 đã hoàn toàn có một diện mạo chưa từng có. Huy hoàng và tươi mới hơn, vẫn luôn là tuyến trung tâm quan trọng nhất của thành phố tương lai.

N.Q.V