“Bụi mờ cùng chuyến xe xuyên màn đêm

Vượt qua giông bão cuộc đời…” (*)

Những chuyến xe đêm bao giờ cũng gợi lên những hình ảnh đầy thi vị, lãng mạn. Ai đã từng một lần làm lữ khách khởi hành vào ban đêm, lòng sao khỏi bồi hồi xao xuyến trong khung cảnh xe từ từ rời bến, bỏ lại sau lưng phố xá lên đèn rồi lao vào bóng đêm thăm thẳm của chuyến hành trình. Cảm giác vừa cô đơn vừa xao xuyến trước không gian thoáng đãng, yên tĩnh, gió mát lồng lộng, tiếng động cơ đều đều dễ đưa ta chìm vào giấc ngủ dật dờ.

Có điều… đó là những chuyến xe ngày xưa. Còn bây giờ, những chuyến xe đêm tuy vẫn còn dư âm của thuở trước nhưng lại không lấn át được nỗi ám ảnh vì hành trình trong đêm tối tiềm ẩn nhiều rủi ro, những tai nạn bất ngờ và thảm khốc.

Một vụ tai nạn giao thông

Theo thống kê của Cục Cảnh sát giao thông đường bộ- đường sắt thuộc Bộ Công an thì tai nạn giao thông xảy ra vào ban đêm chiếm từ 38-40% tổng số vụ trong một năm. Những vi phạm của tài xế đi đêm thường tập trung ở các lỗi: Chạy quá tốc độ quy định; đi không đúng phần đường, lấn đường; tránh vượt trái quy định; Chở quá tải, quá số lượng hành khách; dừng đổ xe sai luật… Trong đó, lỗi chạy quá tốc độ cho phép rất phổ biến và là nguyên nhân chủ yếu của nhiều vụ tai nạn kinh hoàng. Thử điểm lại một số tai nạn thương tâm xảy ra từ những chuyến xe khách chạy đêm trong những năm gần đây để thấy sự khủng khiếp của nó. Vào lúc 4 giờ sáng ngày 21.9.2008, xe khách từ Nam ra Bắc đâm vào ô tô tải đầu kéo chạy hướng ngược lại tại xã Diễn An, Diễn Châu, Nghệ An khiến 16 người tử vong, 14 người bị thương; Đêm 18.10.2010, một chiếc xe khách vượt lũ ban đêm tại Hà Tĩnh bị lũ cuốn trôi làm 19/37 người chết đuối; lúc 3 giờ sáng ngày 13.6.2011, một xe du lịch va chạm với xe tải tại Trung Lương làm 8 người tử vong; Mới đây nhất vào lúc 22 giờ 20 phút ngày 7.5.2012, một tai nạn thương tâm xảy ra tại cầu Sêrêpôk trên quốc lộ 14 thuộc tỉnh Đăk Lăk, chiếc xe khách mang biển số 47V-2371 đã rơi xuống cầu làm 37 người tử nạn và hơn 20 người bị thương. Ngay tại huyện Dương Minh Châu, Tây Ninh, vào tháng đầu năm Nhâm Thìn, chiếc xe khách 16 chỗ ngồi do một tài xế chở gần mười đồng nghiệp đi dự tiệc đã thọ nạn vào lúc nửa đêm do chạy quá tốc độ trong khi tầm nhìn hạn chế, khi vào cua bị sạt lề, xe lật. Có một người tử vong tại chỗ, những người khác đều bị thương, để lại hậu quả thật đau lòng cùng sự hối hận, nỗi day dứt của người điều khiển phương tiện.

Những chuyến xe đêm có quá nhiều bất trắc nhưng vì sao nhà xe vẫn thích… đi đêm? Trước hết, xe chạy vào ban đêm thời tiết mát mẻ, đường vắng xe chạy với tốc độ cao, ổn định nên giảm tiêu hao nhiên liệu, ít hao mòn vỏ ruột, rút ngắn thời gian… Bên cạnh đó, còn một điều khá tế nhị nữa là chạy ban đêm có thể né tránh được sự kiểm tra của lực lượng chức năng. Ngoài ra, nhà xe còn tận dụng được tối đa thời gian xe lăn bánh, tăng chuyến, doanh thu cao hơn… Tuy nhiên, đối với cánh tài xế, chạy xe ban đêm là phải đối mặt với rất nhiều rủi ro. Trong khi đáng lẽ được nghỉ ngơi theo đúng nhịp sinh học bình thường của cơ thể thì tài xế lại phải căng người trên những cung đường diệu vợi. Trong đêm, hành khách ai cũng đã chợp mắt nghỉ ngơi, chỉ còn một mình đơn độc với khối sắt vô tri cùng tiếng động cơ đều đều như ru dễ làm người tài xế ngủ gật, và chỉ cần một giây chợp mắt là tai nạn sẽ xảy ra. Lái xe là một nghề rất vất vả. Trong lúc tác nghiệp phải huy động hầu như toàn bộ cơ thể nên tiêu tốn nhiều năng lượng. Mắt nhìn, tai nghe, chân đạp ga, phanh, tay điều khiển vô lăng sao cho nhuần nhuyễn ăn khớp với nhau. Đầu óc lúc nào cũng phải tỉnh táo để phán đoán, nhận định tình huống mà xử lý. Chính vì thế, lái xe vào ban đêm càng khiến tài xế mệt mỏi và căng thẳng hơn. Khi xe chạy vào ban đêm, tài xế còn phải cảnh giác với những điểm “mù” tạo ra từ ánh đèn pha và bóng tối, nếu gặp chướng ngại vật bất ngờ khi chạy với tốc độ cao, lái xe không kịp xử lý. Chính từ những đặc thù của nghề tài xế nên Điều 65 Luật Giao thông đường bộ có quy định: Lái xe không được lái quá 10 tiếng trong một ngày, đồng thời không lái liên tục 4 tiếng đồng hồ. Chưa kể một số quy định ngặt nghèo khác về sử dụng đèn, còi khi lưu thông vào ban đêm.

Lái xe đêm, tài xế cần cẩn trọng.

Trước tình trạng tai nạn giao thông nghiêm trọng liên tục xảy ra từ những chuyến xe chạy đêm, đã có một số ý kiến đề xuất với Bộ Giao thông- Vận tải, Bộ Công an là không cho xe vận tải hành khách từ 16 chỗ ngồi trở lên lưu thông trên quốc lộ, tỉnh lộ từ 21 giờ đến 4 giờ sáng; tốc độ tối đa chạy vào ban đêm là 50-60 km/h (ngoại trừ đường cao tốc). Đối với khu vực núi cao, đèo dốc, cấm tất cả phương tiện lưu thông từ 21 giờ -4 giờ sáng; hoặc các xe khách chạy đường dài hơn 300km hạn chế xuất bến sau 21 giờ. Những đề xuất này có thể chưa được cấp thẩm quyền chấp thuận vì nhiều lý do, nhưng cũng nói lên được nỗi bức xúc về nguy cơ tai nạn của những chuyến xe đêm. Trước mắt thiết nghĩ cũng cần tăng cường việc tuyên truyền giáo dục ý thức chấp hành luật lệ giao thông, văn hoá giao thông của những tài xế xe khách. Bên cạnh đó cũng cần phải nâng cao hơn nữa chất lượng kiểm định tình trạng kỹ thuật của những loại xe chở khách. Gần đây, việc quy định các phương tiện vận tải hành khách phải gắn thiết bị theo dõi hành trình hoặc hộp đen cũng là biện pháp tích cực nhằm hạn chế những vi phạm của tài xế trong quá trình vận hành.

Hành khách của những chuyến xe đêm đa số là những người lao động nghèo, có cuộc sống khó khăn, thu nhập thấp. Những chuyến đi của họ thường trĩu nặng những trăn trở cho cuộc mưu sinh nhọc nhằn. Tai nạn xảy ra có thể cướp đi sinh mạng của họ để lại những phận đời khác bơ vơ, khốn khổ, hoặc tàn phế trở thành gánh nặng của người thân, cuộc sống gia đình họ lại triền miên trong nghèo khó. Những chuyến xe đêm rồi vẫn cứ lao vào đêm trên những cung đường dọc ngang đất nước. Và hành khách khi bước lên xe là đã phó mặc số phận của mình cho sự rủi may. Những chuyến xe đêm bây giờ không còn làm người ta có cảm giác thích thú nữa bởi nó đã mang trong đó những ẩn hoạ khôn lường.

“Một chuyến xe đêm em ơi tan nát lòng.

Một chuyến xe đêm chia ly ôi rất vội” (**)

PHƯỚC HỘI